که همه حیات و ممات افراد تحت کنترل و نظارت است،

به بهانه انتشار کتاب «نابرابری با ما چه می‌کند؟»

سعید مدنی: سال ۱۳۷۶ در سمینار فقر و نابرابری در ایران، اقتصاددان توسعه‌گرا، دکتر محسن رنانی، در مقاله‌ای نشان داد در پی اجرای سیاست‌های تعدیل اقتصادی پس از جنگ، خط فقر مطلق بالاتر از خط فقر نسبی قرار گرفته است و این به‌مثابه وارونگی در اقتصاد، آثار و پیامدهای فاجعه‌آمیزی خواهد داشت. مطمئن نیستم امروز آن وضعیت تکرار شده یا نه؟ اما وقتی درآمد سرانه در مدت یک دهه از 7.4 میلیون تومان در سال ۱۳۹۰ به 5.2 میلیون تومان در سال ۱۴۰۱ رسید، وقتی در همین فاصله نسبت هزینه ۱۰ درصد ثروتمندترین به ۱۰ درصد فقیرترین از 11.09 برابر به 12.86 برابر و هزینه ۲۰ درصد ثروتمندترین به ۲۰ درصد فقیرترین از 6.78 برابر به 7.69 برابر و خط فقر مطلق خانوار چهار‌نفری از یک‌میلیون‌و ۷۰۰ هزار تومان به چهار‌میلیون‌و ۵۰۰ هزار تومان رسید، همه فهمیدیم که آوار نابرابری بر سر ملت بزرگ ما بیش از گذشته ریخته است.

• 1403/09/16

مروری بر قانون حجاب که نه‌تنها ‌مخالفت اقشار مختلف مردم بلکه واکنش برخی فقها را نیز به همراه داشته است

موج گسترده‌ انتقاد به حجاب

یا مثلا در این قانون برای کودکان ۹ تا ۱۵ سال بی‌حجاب، مجازات‌هایی در نظر گرفته شده است. این قانون سن کودکی را سن شرعی می‌داند. جماران در گزارشی این ماده را تحلیل کرده است: «ماده ۶۶ «قانون عفاف و حجاب» تأکید کرده که اگر کودکان 9 تا 15 سال مرتکب جرائم موضوع این قانون از «بی‌حجابی» و «بدپوششی» گرفته تا «ارسال فیلم و عکس به رسانه‌های خارج از کشور»‌ شوند، تمام جرائم نقدی ذکر‌شده در این قانون شامل حال آنان خواهد شد. با‌این‌حال، اگر کودکان 9 تا 15 سال مرتکب جرائمی نظیر «برهنگی در منظر نامحرم در فضای مجازی یا غیرمجازی» شوند که در این قانون برای آنان مجازات حبس در نظر گرفته شده، ماده 88 قانون مجازات درباره آنان اعمال خواهد شد.

• 1403/09/14

‌اصلاحات ساختاری در ایران باید از بودجه آغاز شود

هزینه اصلاحات ساختاری را چه گروه‌هایی باید بپردازند؟

نبود توازن فزاینده در بودجه، در صندوق‌های بازنشستگی، در محیط زیست و... از چالش‌های بزرگ اقتصاد ایران است. در ضرورت حل این ناترازی‌ها اختلاف نظری میان کارشناسان و سیاست‌گذاران وجود ندارد. تقریبا همه بر ضرورت اجرای اصلاحات ساختاری تأکید دارند ولی سؤالی که پاسخ قطعی برای آن ارائه نشده، این است که هزینه اصلاحات ساختاری را چه گروه‌هایی باید بپردازند.

• 1403/09/07

گفتمان‌سازي و هويت‌يابي دوباره براي انديشيدن

درباره پروژه ناتمام شريعتي به مناسبت سالروز تولد او

براي نمونه مي‌توان به سفارش‌هاي مربوط به مدارا و بردباري در پيوند با چندگانگي دين‌هاي موجود در سرزميني واحد اشاره كرد. مانند آيين برهمايي و آيين بودا در هند، آيين كنفوسيوسي و آيين بودا در چين، حضور مسلمانان، يهوديان، مسيحيان، زرتشتيان و مانويان در خاورميانه يا همزيستي اسلام و سنت‌هاي كفركيشانه در آفريقاي سياه. ملاحظه مي‌شود آن‌گونه كه اغلب در اروپاي قرن هجدهم گفته مي‌شود، براي همگان، بردباري و مدارا بر جنگ و سركوب‌گري برتري دارد.

• 1403/09/03

يكي از انتقادات اصلي به نظام حكمراني اقتصادي كشور،

دشمني با فقر ، فرصتي براي بازانديشي در حكمراني

فقر در ايران امروز، ديگر تنها يك چالش اقتصادي نيست؛ بلكه تهديدي جدي براي انسجام اجتماعي و ثبات سياسي است. آمارها نشان مي‌دهد، ميليون‌ها ايراني با مشكلات معيشتي دست‌وپنجه نرم مي‌كنند و از حداقل‌هاي زندگي محرومند. اظهارنظر سردار حسين معروفي مبني بر اينكه «بسيج بيش از امريكا با فقر دشمني دارد»، بر اين واقعيت تلخ تاكيد كرده و به يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي كشور توجهي دوباره بخشيده است. اين گفته، اگر به عنوان يك بيانيه راهبردي تلقي شود، مي‌تواند بازتاب‌دهنده تغيير نگرش در نظام حكمراني به يكي از بنيادي‌ترين مسائل اجتماعي و اقتصادي كشور باشد. اين سخن سردار معروفي از دو جنبه قابل بررسي است:

• 1403/08/29

ايرانم آرزوست

به بهانه بازگشت گل‌نبشته‌هاي تخت جمشيد

حكومت صد‌ها هزار نفر نيروي انساني را در استخدام خود داشته است. نيروهاي متخصص از نقاط مختلف كشور به اينجا آمده و در قبال كار خود دستمزد دريافت مي‌كرده‌اند. به صورت ويژه مي‌توان گفت كاركنان حكومتي برده نبوده‌اند هرچند به ندرت افرادي غلاماني قابل خريد و فروش (برده) داشته‌اند. ولي هر شخصي در ازاي كار خود براي حكومت به تناسب تخصص، موقعيت مديريتي، توان و برخي ويژگي‌هاي ديگر مواجب دريافت مي‌كرده است. در اين اسناد اشاره به كاركناني بلخي، مصري، لويايي، بابلي، يوناني و مانند اينها شده است. افرادي با فرهنگ‌ها و زبان‌هاي مختلف در خدمت حكومت كار مي‌كرده و دستمزد دريافت مي‌كرده‌اند. كاركنان مرد، زن، دختر، پسر، در سطوح مديريتي و با سن‌ها و توانايي‌هاي مختلف دستمزد متفاوت دريافت مي‌كرده‌اند. زنان به تناسب جايگاه، تخصص و مديريت خود مي‌توانسته‌اند از مردان بيشتر يا كمتر دستمزد دريافت كنند. مادران براي دوره بارداري و فرزندآوري 9 ماه مرخصي با حقوق (حقوق كمتر) داشته‌اند. براي مادران به ازاي هر فرزندي كه به دنيا مي‌آورده‌اند جيره اضافي مشخصي پرداخت مي‌شده است. مقامات حكومتي و اداري دريافتي‌هاي بالايي داشته‌اند، ولي در صورت تخلف، مجازات بسيار سنگيني مي‌شده‌اند. 

• 1403/08/22

امروز ابزارهای ترامپ برای اثرگذاری بر شرایط جاری کم از چهار سال پیش نیست.

ترامپ به کجا نظر دارد و به دنبال چیست‌

درباره ترامپ و آینده سیاسی او کم و بیش مطالعه و بررسی کرده و گاه مطالبی منتشر کرده‌ام. یکی از آن نمونه‌ها، گفت‌وگوی بهمن 1399 با روزنامه شرق بود. آنجا خاطرنشان شد که چهل‌وپنجمین رئیس‌جمهور آمریکا میراثی ناتمام دارد. در نوبت آخر 11 مرداد 1403 در گفت‌وگویی دیگر از بازآمدن و سلوک او در مقام چهل‌وهفتمین ریاست‌جمهور ایالات متحده چند سخنی بازگفته شده است.

• 1403/08/19

حضرتي يك سوال مهم را در اين نشست تكرار كرد:

سوالي بي‌پاسخ

بعدازظهر سه‌شنبه بيست ‌و چهارم مهر ماه دانشگاه تربيت مدرس ميزبان مناظره‌اي با موضوع «مورخ، نظريه و روش» ميان دو استادِ مشهور رشته تاريخ بود: هاشم آقاجري (عضو هيات علمي اين دانشگاه) و حسن حضرتي (عضو هيات علمي دانشگاه تهران).  آنچنان‌كه انتظار مي‌رفت حضرتي يك سوال مهم را در اين نشست تكرار كرد: كارويژه دانش تاريخ چيست و چه چيزي دانش‌آموخته اين رشته را از متخصصان ساير رشته‌هاي علوم انساني متمايز مي‌كند؟ بي‌شك اين سوال اهميتي محوري در فهم موقعيت كنوني دانش تاريخ در ايران امروز دارد و حضرتي پس از بيش از سه دهه حضور در فضاي آكادميك اين رشته، پاسخي سرراست و قابل تأمل به اين پرسش مي‌دهد: توصيف عميق و گسترده گذشته.

• 1403/08/12

پس شايد بايد گفت:

فلسفه اسلامي و زندگي روزمره ايراني-1

به ‌عقيده باتروث، فارابي در مفهوم جنگ، تنها نزاعي را صحيح مي‌داند كه براي حفظِ عدالت باشد و مانع از دست‌درازي سودجويان به آزادي مردم گردد. پس وجود دولت‌هاي متعدد مانعي ندارد تا آنجا كه زندگي را بر مردم خودش زهر نكنند، زيرا در اين صورت مدنيت از جامعه رخت مي‌بندد و جنگ در مسيرِ نيل به آزادي و حفظ جامعه واجب است. چنانچه باتروث ادعا مي‌كند، فارابي شديدا در حمايت از جنگ‌افروزي عليه ديگران اكراه دارد و تنها در صورتي جنگ را شدني مي‌داند كه بنا بر ديدگاهِ مشترك تمامي مللِ معاصر، رويدادي بد و ضرررسان به انسانيت در شرفِ وقوع باشد.

• 1403/08/09

ایران ملک مشاع همه ایرانیان است

تذکر جدی درباره قوم‌گرایی در شمال غرب کشور

در‌حالی‌که فرایند انتخاب استانداران در حال طی‌کردن آخرین مراحل خود است، سخنان یکی از نمایندگان سابق آذربایجان غربی در مجلس در رد پیشنهاد فراکسیون استانی نمایندگان مجلس در معرفی نامزد استانداری موجب جنجال و واکنش گسترده‌ای شد.

• 1403/08/08