بحرانی که قطعا بر نتایج انتخابات ترکیه تأثیرگذار خواهد بود

بحران هویتِ جوانان ترکیه چگونه بر انتخابات پیش‌رویِ این کشور تأثیر خواهد گذاشت؟

پس از زلزله ویران‌کننده‌ای که در روز 6 فوریه در ترکیه به وقوع پیوست، پیش‌بینی می‌شود که در روز 14 ماه مِی نیز یک زلزله دیگر این کشور را به لرزه درآورد؛ با این تفاوت که زلزله پیش‌روی ابعاد سیاسی و اجتماعی خواهد داشت و نتایج و پیامدهای آن در طول سال‌های حکمرانیِ فردِ پیروز در بافت اجتماعی جامعه ترکیه نمایان خواهد شد. زمانی که از دور به تحولات سیاسی ترکیه می‌نگریم، شاید اینگونه به نظر برسد که مسئله ترکیه صِرفا یک مسئله سیاسی است، اما هرچقدر فاصله خود با تحولات را کمتر و کمتر کنیم، متوجه خواهیم شد که مسئله اصلی در ترکیه مسئله هویت است.

• 1402/02/16

جامعه‌شناس برای خلق امید باید تکثر را فهمید

نگاهی به ساخت اجتماع ایرانی در گفت‌وگو با محمد فاضلی،

یران در سالی که گذشت روزهای متفاوتی را تجربه کرد؛ روزهایی پر از امید و ناامیدی. جامعه ایران با تعاریف جدیدی آشنا شد و از سویی گسل رابطه دولت و ملت ابعاد جدیدی به خود گرفت. بسیاری از جامعه‌شناسان در شش ماه پایانی سال ۱۴۰۱ در حوزه ارائه تحلیل‌هایی از وضعیت جامعه ایرانی فعال بودند. محمد فاضلی هم یکی از این جامعه‌شناسان ایرانی‌ است که در تمام مدت اعتراضات سعی کرد فضای غالب در کشور را تحلیل کند. فاضلی معتقد است چیزی که مردم را به سمت خیابان کشاند، اعتراضاتی بود که شنیده نشده بود و نتیجه انباشت مسائل حل‌نشده خود را به شکلی که در این مدت اتفاق افتاد، نشان می‌دهد. به تعبیر فاضلی مردم ایران گروه‌های نا‌پیوسته‌ای هستند که هر گروه چیزی را از دست داده و در اعتراضات اخیر به دنبال حق از‌دست‌رفته خودش می‌گشت. به همین دلیل محور اصلی گفت‌وگو با این استاد جامعه‌شناسی درباره امید بود. این گفت‌وگو در پایان سال ۱۴۰۱ انجام شده است که  در ادامه آن را می‌خوانید.

• 1402/02/14

چرا حزب جمهوری‌خواه خلق که تا دیروز از مظاهر تدین رنج می‌بُرد، تغییر موضع داد؟

چرخش ایدئولوژیک حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه درقبال اسلامگرایان؛ تغییر عقیده یا بازی انتخاباتی؟

با تمامی این‌ها، آنچه که اکنون واضح به نظر می‌رسد این است که حزب جمهوری‌خواه خلق در این دوره از انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری عزم خود را جزم کرده است تا فراتر از برجسته‌سازی مظاهر تدین و عدم خصومت با اسلامگرایان گام بردارد. ائتلاف این حزب با 3 حزب اسلامگرا در ترکیه خود به تنهایی گواه بر این مدعاست. در واقع، حزب جمهوری‌خواه خلق با حزب اسلامی سعادت به رهبری «تمل کاراملا اوغلو»، حزب آینده به رهبری نخست‌وزیر اسبق یعنی «احمد داوود اغلو» و حزب «دموکراسی و پیشرفت» به رهبری «علی باباجان» وزیر اقتصاد سابق و از دوستان رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، تشکیل ائتلاف داد.

• 1402/02/11

خواست یک زندگی ساده

نگاهی به تاریخ زندگی کارگران در ایران

زماني كه نام طبقه كارگر به ميان مي‌آيد، براي بيشتر افراد، بيش از هر چيز يادآور ماركسيسم و پديده انقلاب است. ماركس نقشي بسزا در ايجاد اين تصور از طبقه كارگر داشت. او طبقه كارگر را يك طبقه انقلابي معرفي كرد كه قادر است ديگر طبقات را نمايندگي كند. هر چند بعد از گذشت تحولات بسياري مخصوصا فروپاشي اتحاد جماهير شوروي و پيروزي احزاب راست در جهان، نسبت به انقلابي بودن اين طبقه شك‌ها و سرخوردگي‌هاي زيادي ايجاد شد. واقعيت امر اين است براي بسياري آشكار شد كه ديگر طبقه كارگر توانايي نمايندگي يك انقلاب بزرگ را ندارد، اما همچنان توقع انقلابي بودن طبقه كارگر ميان بسياري باقي ماند. در تاريخ ايران طبقه كارگر صنعتي، طبقه‌اي نوپا محسوب مي‌شود. طبقه‌اي كه به اصطلاح كم جان اما همواره مورد توجه جريان‌ها و گروه‌هاي مختلف بوده است. از زمان شكل‌گيري اولين هسته‌هاي سوسيال دموكراسي در ايران، همواره دغدغه كارگران مورد توجه روشنفكران بوده است. از همان ابتدا تا شكل‌گيري احزاب ماركسيست گسترده‌تري مانند حزب توده مهم‌ترين توقع و دغدغه آنها از طبقه كارگر نمايندگي و رهبري انقلاب بوده است اما واقعيت تاريخي اين است كه در طول تاريخ ايران  نه تنها اين طبقه هيچ‌گاه انقلابي نشد بلكه حتي در بسياري موارد از همراهي با حركت‌هاي انقلابي امتناع كرد.

• 1402/02/11

خلق جهاني موازي

زيستن در زمانه دشوار به روايت مقصود فراستخواه

زندگي سخت شده. اين حرف را تقريبا از همه مي‌شنويم. شرايط اقتصادي و اجتماعي ناگوار است، شكاف فقير و غني روز به روز بيشتر مي‌شود، زيست بوم رو به اضمحلال است، سايه جنگ بر سر اكثر ابناي بشر سنگيني مي‌كند، آزادي‌هاي فردي و امنيت اجتماعي از همه سو تهديد مي‌شود و خلاصه اوضاع قمر در عقرب است. در چنين وضعيتي براي زنده ماندن و زيستن چه بايد كرد؟ چه مي‌توان كرد؟ مقصود فراستخواه، جامعه‌شناس ايراني پنجشنبه هفتم ارديبهشت 1402 در مدرسه ترديد، درباره زندگي در زمانه دشوار سخنراني كرد و كوشيد ضمن تشريح وضعيت، پاسخي براي اين پرسش بيابد. آنچه مي‌خوانيد گزارشي از صحبت‌هاي اوست.

• 1402/02/09

استاد نوگرا

به مناسبت اولين ساگرد درگذشت محمدعلي اسلامي ندوشن

محمدعلي اسلامي ندوشن متعلق به نسلي از روشنفكران و نويسندگان ايراني است كه شمار اندكي از آنها در قيد حياتند و اكثرا به علت كهولت سن ‌دار فاني را وداع گفته‌اند، رفتگاني چون رضا سيد حسيني، احمد سميعي گيلاني، اسماعيل سعادت، ايرج افشار، مصطفي رحيمي، ابوالحسن نجفي، عبدالله انوار، محمدرضا باطني كه يادشان گرامي و آنها كه خوشبختانه در ميان ما حضور دارند و همچنان از بركت وجودشان بهره مي‌بريم، شخصيت‌هايي چون محمدعلي موحد، محمدرضا شفيعي‌ كدكني، عزت‌الله فولادوند، فتح‌الله مجتبايي، ضياء موحد، شاپور اعتماد، حسين معصومي همداني و نصرالله مجتبايي كه عمرشان دراز و سايه‌شان مستدام باد. 

• 1402/02/06

به قول خودشان بامشکلات عظیمی روبروشده 

چرا انقلاب اسلامی شد؟  

پیش زمینه های تاریخی- انقلا ب مشروطه ابتدا با کودتای رضاخان وحمایت انگلستان ازیاد رفت و درزمان حضور سران متفقین جنگ دوم " استالین – چرچیل وروزولت" درایران " وبردن او،  فروغی فیلسوف بزرگ ما  محمدرضا را به سلطنت رساند، واو هم بعد ازچندسال  با انتخاباتی فرمایشی مجلس موسسانی تشکیل داد ، وبر اختیارات خود منجمله "انحلال مجلس شورای ملی وتصویب قانون واختیارات جدید و..." افزود، که درآن زمان قوام السلطنه گفت " توبااین کارت مارا به انقلاب خواهی رساندورساند" ومصدق گفت " اینکه همان دوره ی  قاجارشد " تلویحا نیازبه انقلاب مشروطه ای دیگر . بعد هاهم  کودتایی علیه  دولت ملی به کمک اوباش واجامرنمود که ازهمان اول چون پدرش مشروعیت نداشت 28مرداد. واماگریز پدر - با بیم ازآنها که اموال چون باغ وزمین شانرا غصب کرده بود ، راازدست داده،  به همین دلیل هردورا آورندگانشان به راحتی بردند، زیرا پایگاه اجتماعی نداشتند . درشبی که اعلام کردند تهران بمباران میشود ، نیمه های شب ، باقطع برق واعلام اینکه "تهران بمباران میشود  .

• 1402/02/03

اینها از نظریه خلافت هم عدول کردند؟

بررسی نسبت دین و سیاست در مصر؛ اخوانی‌ها سکولار شده‌اند!

امروز مسئله نسبت میان دین و سیاست به یکی از مهمترین پرسش‌های جوامع مسلمان تبدیل شده است. به همین دلیل پایگاه اینترنتی شعوبا درنظر دارد الگوهایی مختلفی که از این نسبت در سطح جهان اسلام وجود دارد را مورد بررسی قرار دهد. در همین راستا الگویی که اخوان المسلمین به عنوان یکی از پرقدرت ترین جریانات اسلامگرا، خاصه در مصر، در پیش گرفته، شایان توجه جدی است.

• 1402/02/01

بانوان شاغل، افزایش تعداد بانوان و مردان مجرد قطعی،

یادداشت شکاف میان واقعیات موجود و مطالبات اجتماعی و منطق حکمرانی

بیش از سه دهه است که بخش بزرگی از جامعه ایران با تغییرات شگرفی روبه‌رو است. روش و سبک زندگی ایرانیان در دو دهه گذشته شاهد تغییرات قابل توجهی بوده است. پایان جنگ تحمیلی بر مردم ایران و آغاز سازندگی و دگرگونی‌های پس از آن موجب شد تا روز به روز بر میزان باسوادی در کشور افزوده شود، شمار فارغ‌التحصیلان از دانشگاه‌های داخل و خارج نیز به شکلی روزافزون افزایش پیدا کند، میزان سفرهای داخلی و خارجی رشد شتابانی داشته باشد، دسترسی به وسایل ارتباط‌جمعی جدید چون ماهواره و سپس اینترنت و در ادامه گوشی‌های هوشمند همراه نیز به بخشی از زندگی ایرانیان راه یابد.

• 1402/01/30

همین دلیل دموکراسی هم بدون توجه به عدالت توزیعی وبرابری دراصل ناقص است

راه حل جمهوری است

در زمانی که سروکار ما از جامعه مدنی به جامعه دانش محورتا "توسعه و... یوده ، درایران با وجود ماهواره هایی که امروزبیشترکارشان  یاد آوری وتبلیغ رژیم های سلطنتی - رضاشاهی ومحمد رضاشاهی است ،درواقع دیکتاتوری ها یی که یکی را انگلیسها آوردندویکی را آمریکایی ها - که، دوره هاشان گذشته  ،  به علاوه دوره ابر قدرتی این حامیان شان ،  هم امروز  بابرآمدن چین وژاپن و.. گذشته است ، که درانگلستان که یک روز معروف بود "آفتابش به خاطر مستعمرات در دنیا غروب نمیکند"، وامروزنخست وزیرش – هندی،  وشهردارش پاکستانی است ؟!!، وتورم درآن هرگزدرآن چون امروز "چهل پنجاه درصد" نبوده است .  همین ها که درایران قبل از مشروطه کشور ما را بین ایران وروسیه تقسیم نمودند ، اینک بایادآوری شان که باید گفت "آب را گل نکنید – که زمان سخت شده آلوده-وجهان ردشده ازفرموده ی های مطلق شما!! . راه حل همه اینها امروز"جمهوری "است.

• 1402/01/28