ملی مذهبی _ یک شرکت هوش مصنوعی چینی به نام «دیپ‌سیک» با فناوری جدید خود، که برخی آن را با مدل «چت‌جی‌پی‌تی» محصول شرکت آمریکایی «اُپِن‌اِی‌آی» مقایسه می‌کنند، توجهات جهانی را به خود جلب کرده و بازارهای جهانی را به لرزه انداخته است. شرکت چینی سازندهٔ دیپ‌سیک، مستقر در هوانگژو، ماه گذشته مقاله‌ای منتشر کرد که در آن مدعی شده بود توسعهٔ این دستیار هوش مصنوعی با کمتر از شش میلیون دلار سرمایه‌گذاری و با توان محاسباتی تراشه‌های اچ۸۰۰، ساخت شرکت انویدیا، انجام شده است. این مبلغ ۱۰ برابر کمتر از چیزی است که شرکت آمریکایی متا برای ساخت فناوری جدید هوش مصنوعی خود هزینه کرده است.
به گزارش رادیو فردا، نرم‌افزار رابط این دستیار هوش مصنوعی اکنون با پیشی گرفتن از رقبای خود در صدر جدول بیشترین تعداد دانلود شده در اپ استور، سکوی توزیع نرم‌افزارها متعلق به شرکت اپل، قرار دارد. این خبر بسیاری از سرمایه‌گذاران در عرصه‌های مرتبط با هوش مصنوعی را به این تردید انداخته که آیا سرمایه‌گذاری‌های چند میلیارد دلاری که برخی از غول‌های فناوری در آمریکا برای توسعهٔ هوش مصنوعی تبلیغ می‌کنند به صرفه است یا خیر. در پی این تحول، سهام بسیاری از شرکت‌هایی که مستقیم یا غیرمستقیم با صنعت هوش مصنوعی در ارتباط هستند افت چشم‌گیری کرد.
دیپ‌سیک چیست؟
دیپ‌سیک یک شرکت خصوصی چینی است که در ژوئیه ۲۰۲۳ توسط لیانگ ون‌فنگ، فارغ‌التحصیل دانشگاه ژجیانگ، یکی از دانشگاه‌های برتر چین، تأسیس شد.
ون‌فنگ که پیشتر بر روی کاربرد هوش مصنوعی در سرمایه‌گذاری متمرکز بود، محمولهٔ بزرگی از تراشه‌های مدل A100 ساخت شرکت انویدیا را خریداری کرده بود. این تراشه‌ها که اکنون صادرات آن‌ها به چین ممنوع است، به پایه‌های قدرت محاسباتی دیپ‌سیک تبدیل شدند.
این استارت‌آپ چینی می‌گوید دو مدل اخیر هوش مصنوعی آن در حد مدل‌های پیشرفته شرکت‌های آمریکایی متا و اُپن‌اِی‌آی هستند، ولی استفاده از آن ارزان‌تر است.بر اساس پستی که دیپ‌سیک در حساب رسمی خود در شبکهٔ اجتماعی وی‌چت منتشر کرد، تازه‌ترین مدل هوش مصنوعی این شرکت ۲۰ تا ۵۰ برابر ارزان‌تر از مدل «اُ وان» شرکت اُپِن‌اِی‌آی است.با این حال، برخی ناظران به ادعاهای این شرکت چینی با تردید نگاه می‌کنند.
الکساندر وانگ، مدیرعامل شرکت اسکیل اِی‌آی، روز پنج‌شنبه در مصاحبه‌ای با شبکهٔ سی‌ان‌بی‌سی گفت دیپ‌سیک «۵۰ هزار تراشهٔ مدل اچ۱۰۰ ساخت شرکت انویدیا» دارد که صادرات آن‌ها به چین، طبق قوانین آمریکا، ممنوع است و این شرکت از بیم تبعات نقض قوانین صادرات ایالات متحده به آن اشاره‌ای نمی‌کند.
دیپ‌سیک به درخواست خبرگزاری رویترز برای پاسخ به این ادعاها جوابی نداده است.
پکن چه می‌گوید؟
موفقیت دیپ‌سیک در حلقه‌های بالای سیاسی چین نیز مورد توجه قرار گرفته است. خبرگزاری دولتی شینهوا در چین گزارش کرده است که روز ۲۰ ژانویه، روزی که دیپ‌سیک تازه‌ترین مدل خود را برای عموم عرضه کرد، ون‌فنگ بنیانگذار دیپ‌سیک در نشستی پشت درهای بسته با لی کیانگ، نخست‌وزیر چین، دیدار کرده است.
در این نشست چندین تاجر و کارشناس دیگر نیز حضور داشته‌اند. اما خبرگزاری رویترز گزارش داده که حضور ون‌فنگ در این نشست ممکن است نشانه‌ای باشد که موفقیت دیپ‌سیک می‌تواند در راستای هدف سیاسی پکن برای غلبه بر کنترل صادرات واشینگتن و دستیابی به خودکفایی در صنایع استراتژیک مانند هوش مصنوعی اهمیت داشته باشد.
دیپ‌سیک، پس از تیک‌تاک، دومین نرم‌افزار چینی است که به چنین نفوذی در بازارهای جهانی دست پیدا می‌کند. اما این اخبار در حالی منتشر می‌شود که دونالد ترامپ به تازگی خبر از سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیارد دلاری سه شرکت خصوصی در حوزهٔ هوش مصنوعی داده بود.
دیوید ساکس، یک سرمایه‌گذار خطرپذیر که توسط آقای ترامپ برای کمک به نظارت بر سیاست‌های مرتبط با هوش مصنوعی و رمزارز انتخاب شده است، روز دوشنبه در شبکه‌های اجتماعی گفت که برنامه دیپ‌سیک نشان می‌دهد «مسابقه هوش مصنوعی بسیار رقابتی خواهد بود».
ویژگی‌های دیپ‌سیک
ریزپردازنده‌ها کاربردی کلیدی در توسعهٔ مدل‌های هوش مصنوعی دارند و به همین دلیل سال‌هاست که در کانون رقابتی صنعتی میان ایالات متحده و چین قرار گرفته‌اند.
دیپ‌سیک این ایده را که تنها شرکت‌های بزرگ صنعت فناوری، که همگی در آمریکا مستقر هستند، می‌توانند هزینهٔ توسعهٔ هوش مصنوعی را بپردازند با تردید مواجه کرده است.
کریس وی. نیکلسون، سرمایه‌گذار در شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر «پیج وان ونچرز»، به نیویورک‌تایمز گفت: «تعداد شرکت‌هایی که شش میلیون دلار برای خرج کردن دارند، بسیار بیشتر از تعداد شرکت‌هایی است که ۱۰۰ میلیون یا یک میلیارد دلار برای خرج کردن دارند».
از زمانی که شرکت آمریکایی اُپن‌اِی‌آی با راه‌اندازی دستیار هوش مصنوعی چت‌جی‌پی‌تی انقلابی در این صنعت ایجاد کرد، بسیاری از کارشناسان گمان می‌کردند که هیچ شرکتی نمی‌تواند بدون صرف صدها میلیون دلار برای ریزپردازنده‌های تخصصی وارد رقابت در بازار هوش مصنوعی شود.
اما محدودیت صادرات ریزپردازنده‌های پیشرفته به چین، مهندسان دیپ‌سیک را مجبور کرد که به صورت کارآمدتری از توان محاسباتی تراشه‌هایی که در اختیار داشتند استفاده کنند و بخشی از محاسبات خود را بر دوش پردازشگرهای گرافیکی بگذارند که معمولاً برای بازی‌های کامپیوتری مورد استفاده قرار می‌گیرند و به طور گسترده‌ای در دسترس و ارزان هستند.
این به خصوص برای شرکت‌هایی مانند انویدیا، از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ریزپردازنده‌ها در جهان، خبری نگران‌کننده است.
یکی از شیوه‌هایی که دیپ‌سیک برای کاهش چشم‌گیر هزینه‌های پردازشگر خود استفاده کرده، کاربرد «سامانه‌های خبره» در مدل‌های خود است. به این معنا که به جای ساخت یک مدل هوشمند همه‌چیزدان، آن را به بخش‌های مختلفی تقسیم کرده و هر بخش مدل تنها زمانی فعال می‌شود که به آن نیاز است.
تحول دیگری که دیپ‌سیک در صنعت هوش مصنوعی ایجاد کرده، متن‌باز بودن آن است. نرم‌افزارهای متن‌باز آن دسته از نرم‌افزارها هستند که کدهای سازندهٔ آن برای اصلاح و توزیع احتمالی مجدد، آزادانه در دسترس عموم قرار می‌گیرد.
متن‌باز بودن دیپ‌سیک نیز به دیگران نیز اجازه می‌دهد تا محصولات خود را با استفاده از همان فناوری بسازند و توزیع کنند.
سانسور در دیپ سیک
استارت‌آپ چینی «دیپ‌سیک» با دستیار هوش مصنوعی جدید خود بحث‌های داغی دربارهٔ رقابت صنعتی بین چین و ایالات متحده در حوزهٔ توسعهٔ هوش مصنوعی به راه انداخته است. اما برخی کاربران و خبرگزاری‌های بین‌المللی گزارش کرده‌اند که این دستیار هوش مصنوعی پاسخ به سؤالات حساس مرتبط با دولت چین را سانسور می‌کند. تازه‌ترین مدل توسعه‌یافته توسط دیپ‌سیک به فاصلۀ کوتاهی پس از انتشار به صدر جدول بیشترین تعداد دانلود در سکوی توزیع نرم‌افزارهای شرکت اپل رسید و لرزه‌ای بر بازار سهام شرکت‌های مرتبط با هوش مصنوعی وارد کرد.
با این حال، به نظر می‌رسد این محصول که در شهر هوانگژو در چین ساخته شده، از مقررات سانسور چین مصون نیست. از جمله این موارد مواجهۀ دیپ‌سیک با سؤالی در ارتباط با یک شخصیت کارتونی است.
سال‌ها است که شخصیت کارتونی «وینی د پو»، که از موفق‌ترین ساخته‌های والت دیزنی است، برای بسیاری از چینی‌ها به نمادی بازیگوشانه برای تمسخر شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، تبدیل شده است.
آسوشیتدپرس در گزارشی نوشته است که وقتی از دستیار هوش مصنوعی دیپ‌سیک پرسید که «وینی د پو» در چین چه معنایی دارد، ابتدا پاسخ داد که این خرس یک شخصیت کارتونی است که نزد بسیاری از کودکان و خانواده‌های چینی دوست‌داشتنی است و نمادی از شادی و دوستی شمرده می‌شود. به‌نوشتۀ آسوشیتدپرس، دیپ‌سیک پس از این پاسخ ناگهان تغییر رویه داد و بدون این‌که به طنز سیاسی نهفته در ارتباط بین «وینی د پو» و رئیس‌جمهور چین اشاره کند، گفت که دولت چین «به تأمین فضای سایبری سالم برای شهروندانش متعهد است» و افزود که تمام محتوای آنلاین تحت قوانین چین و ارزش‌های سوسیالیستی آن، با هدف حفاظت از امنیت ملی و ثبات اجتماعی، مدیریت می‌شود.
آسوشیتدپرس در ادامۀ گزارش خود ذکر کرده که دیپ‌سیک در پاسخ به تعلق تایوان به چین، روایت رسمی پکن را تکرار کرده و گفته است: «هم‌وطنان در هر دو طرف تنگهٔ تایوان پیوندی خونی دارند و به بازسازی ملت بزرگ چین متعهدند.»
نشریه فوربس نیز گزارش کرده است که دیپ‌سیک در پاسخ به سؤالی دربارهٔ اعتراضات میدان تیان‌آن‌من و سرکوب خونین اعتراضات دانشجویی سال ۱۹۸۹ در پکن، از پاسخ دادن طفره رفته و جواب داده است که «بیایید دربارهٔ ریاضیات، برنامه‌نویسی و منطق صحبت کنیم».
کارشناسان می‌گویند سانسور سیاسی مهم‌ترین مانع در رقابت هوش مصنوعی چینی با نمونه‌های غربی است.
سال ۲۰۲۳ دولت چین قانونی وضع کرد که براساس آن تمامی شرکت‌ها می‌بایست قبل از عرضهٔ عمومی محصولات خود بازبینی امنیتی انجام دهند و تأییدهای لازم را از دولت دریافت کنند.
نشریه‌های فایننشال تایمز و وال استریت جورنال پیشتر گزارش داده بودند که «ادارهٔ فضای سایبری چین»، به‌عنوان قانون‌گذار اصلی این کشور در حوزهٔ اینترنت، مدل‌های هوش مصنوعی توسعه‌یافته در چین را دقیق بازبینی می‌کند و از جمله ۷۰ هزار سؤال را طراحی کرده تا پاسخ‌های آنان به مسائل حساس از منظر پکن را بررسی کند.
