شبکه تلویزیون ملی کانادا “سی بی سی” یکشنبه محتوای گزارش دیپلمات های کانادایی در تهران به مقام های ارشد وزارت خارجه کانادا در ۲۳ و ۲۴ بهمن سال ۱۳۹۰ را منتشر کرده که نشان می دهد بر خلاف گفته وزیر خارجه کانادا، در هنگام بسته شدن سفارت کانادا در تهران، از دید آنها تهدیدات امنیتی ملموسی علیه دیپلمات ها و سفارتخانه شان وجود نداشته است.
به گزارش بی بی سی این گزارش حدود ۹ ماه قبل از اقدام دولت کانادا به بستن سفارتخانه خود در ایران و اخراج دیپلمات های ایرانی از پایتخت شان اوتاوا تنظیم شده و در آن مهمترین خطر برای سفارت کانادا در تهران را نه احتمال حمله تندروها که “زلزله” دانسته است.
گزارش مورد بحث، پس از حمله به سفارت بریتانیا در تهران در آذر ماه ۱۳۹۰ تهیه شده که به افزایش نگرانی در مورد امنیت دیپلمات های غربی در ایران انجامیده بود. آن حمله به سفارتخانه یک هفته پس از آن صورت گرفت که ایالات متحده و بریتانیا تحریم های جدیدی را علیه ایران وضع کردند.
“جان بیرد” وزیر امور خارجه کانادا سال گذشته پس از اعلام بسته شدن سفارتخانه کشورش در تهران، در گفتگو با بی بی سی فارسی (که بالای صفحه می بینید) دلیل این تصمیم را نگرانی در مورد امنیت دیپلمات های کانادایی اعلام کرد. وی همچنین مدعی شد که از “ماه ها” قبل، تصمیم به بستن سفارتخانه این کشور در تهران را در دست بررسی داشته است. آقای بیرد گفت وضعیت حقوق بشر در ایران و پرونده هسته ای در این تعلیق روابط موثر بوده است. دولت کانادا پیش از بستن کامل سفارت بخش ویزای آن را در بهار سال ۱۳۹۱ تعطیل کرده ولی علت آن را کم کردن از هزینه ها خوانده بود.
شبکه تلویزیونی سی بی سی، با استفاده از قانون دسترسی آزاد به اطلاعات به متن گزارش برآورد وضعیت امنیتی سفارتخانه کانادا در ایران دسترسی پیدا کرده است.
خبرنگار ما بهمن کلباسی که متن کامل این گزارش را از شبکه سی بی سی گرفته می گوید “بخشهایی زیادی از متن ۸ صفحه ای به خاطر آنچه مقام های کانادایی نگرانی های امنیتی خوانند حذف شده است. اما سطور باقی مانده قسمت هایی از جزییات دیدار دیپلمات های ارشد کانادا و ایران در پی حمله به سفارت بریتانیا و نگرانی طرف کانادایی از تکرار این واقعه و ابراز تاسف طرف ایرانی و اطمینان دهی محکم برای پیش گیری از هر گونه تهدید علیه سفارت کانادا را ثبت کرده است.”
براساس مدرک منتشر شده در این دیدار رضا زبيب دستيار معاون اروپا و آمريكا و جهانبخش مظفری مدیر کل وقت تشریفات (سفیر کنونی ایران در ایتالیا) حضور داشته اند. دیپلمات کانادایی برخورد طرف ایرانی را محترمانه و گرم توصیف کرده و نوشته هر دو مقام ایرانی ضمن ابراز تاسف از حادثه حمله به سفارت بریتانیا به دیپلمات های کانادایی اطمینان داده اند که آن واقعه تحت هیچ شرایطی تکرار نخواهد شد.
دیپلماتهای ایرانی همچنین گفته اند که در پی حمله به سفارت بریتانیا تدابیر گسترده تر امنیتی برای محافظت از سفارتخانه ها در تهران اندیشیده شده است. دیپلمات کانادایی در تایید این ادعای طرف ایرانی می نویسد در پی پخش شایعه ای مبنی بر احتمال برگزاری تظاهرات در برابر سفارت آلمان نیروهای امنیتی بلافاصله بیش از ۲۰۰ سرباز ضد شورش و کاملا مسلح را جلوی آن سفارتخانه مستقر کردند.
برداشت دیپلمات کانادایی از دیدار با دو مقام وزارت خارجه ایران این است که حفظ روابط با کانادا برای تهران پر اهمیت است. او در نتیجه گیری نوشته وضع تحریم های سخت از سوی کانادا باعث واکنش تندی در تهران نشده و حتی کشورهایی اروپایی که به قول او در “خط مقدم” رویارویی دیپلماتیک با ایران هستند به فعالیت های معمول سفارت هایشان ادامه داده اند.
تناقض یافته های این گزارش با تاکید وزیر خارجه کانادا در آن سال که نگرانی از امنیت دیپلمات ها را علت اصلی بستن سفارت خوانده بود سخنگوی این وزارت خانه را به واکنش وا داشت.
او به بی بی سی فارسی گفت: “امنیت دیپلمات هایمان از اولویت های اصلیست. دولت ایران نشان داده بود که برای کنوانسیون وین که کشورها را متعهد به حفاظت از دیپلمات ها می کند احترامی قایل نیست.”
این سخنگو به پرسش خبرنگار ما در مورد اینکه چرا ۹ ماه پس از حمله به سفارت بریتانیا و با وجود ابراز عدم نگرانی جدی از سوی دیپلمات کانادایی در تهران، سفارت کانادا بسته شد پاسخ مستقیم نداد. او به اینکه “ما ایران را پس از بستن سفارت رسما به لیست کشورهای حامی تروریسم اضافه کردیم و با توجه به مجموع شرایط به حضور امن دیپلماتیک در تهران اطمینان نداشتیم” بسنده کرد.
تصمیم دولت محافظه کار کانادا در شهریور سال ۱۳۹۱ در تعلیق روابط با ایران مورد استقبال دولت اسراییل قرار گرفت ولی با انتقادهایی به ویژه از سوی تعدادی از دیپلماتهای کانادایی از جمله چند سفیر سابق کانادا در ایران رو به رو شد.
در پی انتشار این مدرک “دان لیورمور” رئیس سابق اداره امنیت و اطلاعات دیپلمات ها در وزارت خارجه کانادا گفت متن این گزارش دیپلمات کانادایی نشان می دهد که هیچ تهدید جدی وجود نداشت: “ما باید حضورمان را در تهران حفظ می کردیم. اما برای دولت محافظه کار کانادا برخورد با ایران بیشتر کاربرد شعاری دارد و درک شان از شرایط ایران از واقعیت فاصله دارد”.
